Rijksmonument
Sedert 1956 toegangspoort tot het Claes Stapelhofje

---

De huidige poort die het Claes Stapelhofje van de straat afsluit is het de poort van de voormalige Latijnse School, hoe de oorspronkelijke poort van het hofje er uit heeft gezien is niet bekend. Waarschijnlijk is de oorspronkelijke houten schutting met poort in 1853 vervangen door een ijzeren hekwerk. In 1956 is de toegangspoort van de Latijnse School er in geplaatst.

De poort bestaat uit een gebroken fronton met daarin het wapen van Hoorn.
Bron: wikipedia.org

---

Poortje van de Latijnse school
Onafgebroken van het bouwjaar af tot 1938 gaf het poortje in de Kruisstraat toegang tot de Latijnse scholen en na hun opheffing in 1867 achtereenvolgens tot de Burger-, Normaal- en Gemeentescholen. Het monumentje werd tenslotte een sta-in-de-weg. Waarheen er mee? Een spoedige en geheel bevredigde oplossing van het probleem waar het het beste tot zijn recht zou komen lag niet zo voor de hand. Daarom belandden de zorgvuldig uiteen genomen onderdelen in het Westfries Museum, waar zij tot 1956 zouden logeren. Sindsdien staat het poortje te pralen aan het Munnickenveld als toegangspoort van de tuin en van de via de tuin bereikbare woningen van het Claes Stapelhofje.

Velius die zijn stad door en door kende verhaalt op het jaar 1618 dat de „Kruys-straat tusschen den ingang van ’t groote School en de Nieuwesteeg een groot deel werd verbreed en met nieuwe Huysen voorzien, tot welker eynde seeker Huys, dat met veel Wooningen langs de Kruys-straat henen ging, by de Stad afgebroken wierd.” Wat Velius precies bedoelde lijkt niet zo heel duidelijk, maar zijn plattegrond van 1615 licht ons zó goed in over de situtatie dat alle vraagtekens verdwijnen. We zien twee rijen huizen langs de oostzijde van de Kruisstraat liggen, waarvan de lengteas evenwijdig loopt met de lengteas van de straat. Zij bevinden zich tusschen de ingang van de school en de Nieuwe Steeg. Met enige verbazing zien we ook dat deze toegang zeker vijftien meter meer in de richting van Lange Kerkstraat was gelegen.

Na de afbraak van genoemde panden heeft men een tweede ingang gemaakt en wel op de plaats waar het „Latijnse poortje” tot 1938 heeft gestaan. Daarmee is ook vastgesteld dat het in ieder geval na 1618 is gebouwd. Op de plattegrond van Doesjan van 1794 ziet men zowaar beide poorten nog aanwezig. Het Latijnse poortje schatte men, terecht, eerste kwart 17e eeuw. Nu kunnen we misschien zeggen: ca. 1620. Zoals veel bouwwerken en bouwfragmenten uit deze periode in Hoorn toont het de typische Hendrick de Keyserstijl.
Van de treurige toestand waarin het poortje zich omstreeks 1900 bevond geeft de foto een goede indruk. Ziet men de duidelijk aanwezige sporen van danig verval, de afbrokkeling hier en daar en de vele groeven, veroorzaakt door generaties griffels slijpende schooljeugd, dan mag men de gemeente prijzen dat hij in 1906 tot een grondig herstel besloot. Vergelijkt u de foto eens aandachtig met het gerestaureerde poortje dan zal het u niet ontgaan dat in 1906 op één onderdeel is afgeweken van de oude vorm.
Ben Renckens
bron: N.H.D. 21 september 1974

---